Çekme Karavan Sahipleri Dikkat: Yeni Tescil, Plaka ve Muayene Yönetmeliği Neler Getiriyor?

Çekme Karavan Sahipleri Dikkat: Yeni Tescil, Plaka ve Muayene Yönetmeliği Neler Getiriyor?

Çekme karavan kullanıcılarını, özellikle de 750 kg altı (O1 sınıfı) karavan sahiplerini yakından ilgilendiren önemli bir yasal düzenleme yapıldı. 4 Aralık 2024 tarihinde yayınlanan ve kademeli olarak yürürlüğe girecek olan yeni yönetmelik, bugüne kadar tescil, plaka ve muayeneden muaf olan O1 sınıfı karavanlar için yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Peki, bu yönetmelik tam olarak ne anlama geliyor ve karavan sahiplerini neler bekliyor?

Yeni Yönetmelik Ne Diyor? Temel Değişiklikler

Yeni düzenlemenin en temel noktası şu: Artık ağırlığı ne olursa olsun, karayollarında kullanılan tüm römorklar (çekme karavanlar dahil) tescil edilmek, ayrı bir plakaya sahip olmak ve periyodik teknik muayeneden geçmek zorunda.

Bu yönetmelik, doğrudan Karayolları Trafik Kanunu’nu değil, “Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik”i değiştiriyor. Yani O1 sınıfı (<750 kg) kavramı trafik kanununda hala mevcut, ancak bu sınıfın getirdiği tescil, plaka ve muayene muafiyeti avantajları ortadan kalkıyor.

Yürürlük Tarihi Önemli: Yönetmeliğin tam olarak yürürlüğe girme tarihi 1 Temmuz 2025 olarak belirlenmiş. Bu tarihe kadar bir geçiş ve adaptasyon süreci öngörülüyor.

Mevcut O1 Karavan Sahipleri İçin 10 Yıllık Geçiş Süreci

Yönetmelik, halihazırda O1 sınıfı (<750 kg) karavana sahip olan veya 1 Ocak 2025 tarihinden önce bu sınıfta karavan imal etmiş/satın almış olan kullanıcılar için önemli bir geçiş süreci tanıyor. Bu karavanların sahipleri, araçlarını tescil ettirmek (ruhsat ve plaka çıkarmak) için 1 Ocak 2035 tarihine kadar, yani 10 yıllık bir süreye sahip olacaklar.

Tescil İşlemi: Muhtemel Zorluklar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu 10 yıllık süre rahatlatıcı görünse de, tescil işleminin kendisi bazı zorlukları beraberinde getirebilir:

1. Tescili Kim Yapacak? İdeal olarak, karavanınızı satın aldığınız üretici firmanın tescil işlemini yapması gerekiyor.
2. Üretici Firma Sorunları: Eğer karavanınızı aldığınız firma artık faaliyette değilse veya iflas ettiyse, tescil işlemini yapacak başka bir yetkili firma bulmanız gerekecek. Bu hem zor olabilir hem de ek maliyet çıkarabilir. Başka bir firma, sorumluluk almadan önce karavanı detaylı incelemek, gerekli onarımları yapmak ve bunun için ücret talep etmek isteyebilir.
3. Mevcut Üreticinin Talepleri: Karavanınızı aldığınız firma hala faaliyette olsa bile, aradan geçen zamanı veya karavanın durumunu gerekçe göstererek tescil işlemi öncesinde kontrol, bakım, onarım ve hizmet bedeli talep edebilir.
4. O2 Üretim Yetkisi: Karavanınız tartıldığında O2 sınıfına girdiği anlaşılırsa ve üreticinizin O2 sınıfı araç üretme/tescil etme yetkisi yoksa, tescil işlemi yine tıkanabilir.

En Kritik Konu: Ağırlık Sınırı ve Tartı Riski!

10 yıllık geçiş süresinin en önemli koşulu, karavanınızın gerçekten 750 kg altında olmasıdır (küçük tolerans payları olabilir). İşte en büyük risk burada başlıyor:

• Fatura Aldatıcı Olabilir: Karavanınız size “720 kg” faturasıyla satılmış olabilir. Ancak karavanın gerçek ağırlığı (özellikle sonradan eklenen donanımlar ve eşyalarla) 750 kg sınırını aşıyor olabilir.
• Yol Kontrolü Riski: 10 yıllık süreniz olduğunu düşünerek tescilsiz ve plakasız yola çıktınız diyelim. Eğer bir yol kontrolünde karavanınızın tartılması istenirse (ki bu kontrollerin artması bekleniyor) ve karavanınız 750 kg üzerinde çıkarsa, 10 yıllık geçiş süresi sizin için geçerliliğini yitirir. Karavanınız otomatikman O2 sınıfı muamelesi görür ve o an itibarıyla O2 sınıfı için geçerli tüm şartları (tescil, plaka, muayene ve BE sınıfı ehliyet gibi) sağlamanız gerekir. Aksi takdirde trafikten men edilmeye kadar giden cezalarla karşılaşabilirsiniz.
• Öneri: Karavanınızın gerçek ağırlığından emin olun. Gerekirse yetkili bir kantarda tarttırın. Eğer ağırlık sınıra yakınsa, seyahat sırasında sökülüp takılabilir ağır eşyaları (su deposu, akü, tüp, kişisel eşyalar vb.) çeken araca yükleyerek karavanı hafifletmeyi düşünebilirsiniz.

Neler Değişmedi? Vergi ve Ehliyet Konuları

Bu yönetmelikle ilgili iki önemli konuda yanlış anlaşılma olabiliyor:

1. Vergi Yok: Yönetmelik, çekme karavanlar için yeni bir vergi getirmiyor. Türkiye’de sadece motorlu taşıtlar için MTV alınmaktadır. Römorklar motorsuz araç sınıfında olduğu için vergiden muaftır ve bu durum devam etmektedir.
2. Ehliyet Kuralları Aynı: Yeni tescil yönetmeliği, ehliyet kurallarını değiştirmiyor. Yasal olarak B sınıfı ehliyet, azami yüklü ağırlığı 750 kg’a kadar olan römorkları çekmek için hala yeterlidir. Ancak, 750 kg üzeri römorklar için BE sınıfı ehliyet gerekliliği devam etmektedir. Güvenlik açısından, bazı uzmanlar ve deneyimli kullanıcılar her türlü römork çekimi için BE sınıfı ehliyet alınmasını tavsiye etse de, yasal zorunluluk 750 kg sınırına göre belirlenmiştir.

Muayene Zorunluluğu ve Eleştiriler

Yeni dönemde tescil edilen tüm karavanlar (eski O1’ler dahil) periyodik TÜVTÜRK muayenesine tabi olacak. Mevcut uygulamada bu muayenenin her yıl yapılması gerekiyor. Bu durum, karavan camiasında sıklıkla eleştiriliyor:

• Karavanlar genellikle otomobillere göre çok daha az kilometre yapıyor.
• Çeken aracın muayenesi 2 yılda bir yapılırken, çekilen ve daha az yıpranan karavanın her yıl muayeneye girmesi mantıksız ve maliyetli bulunuyor.
• Muayene istasyonlarının karavanların özel sistemlerini (gaz, elektrik, su tesisatları vb.) ne kadar etkin kontrol edebildiği de bir soru işareti.
• Genel kanı, karavan muayene periyodunun en az 2 yıl, hatta 3 yıl olması gerektiği yönünde.

Yönetmeliğin Beklenen Artıları

Bu düzenleme bazı zorluklar getirse de, uzun vadede olumlu sonuçlar doğurması bekleniyor:

• Sahillerde, otoparklarda başıboş bırakılan, sahibi belirsiz “çökme karavan” görüntülerine son verecek.
• Tüm karavanlar kayıt altına alınacağı için çalınma vb. durumlarda takip kolaylaşacak.
• Türkiye’deki gerçek karavan sayısı netleşecek ve bu bilgi, kamp alanı yatırımları ve sektörel planlamalar için önemli bir veri sağlayacak.
• Tescil ve muayene ile trafik güvenliğinin artırılması hedefleniyor.

Özet ve Sonuç

Yeni yönetmelikle birlikte çekme karavanlar için tescil, plaka ve muayene zorunluluğu getirildi. Mevcut 750 kg altı karavan sahiplerinin 2035’e kadar tescil için süresi olsa da, en kritik nokta karavanın gerçek ağırlığı. Eğer karavanınız 750 kg üzerindeyse, 10 yıllık süre geçerli olmayacak ve O2 sınıfı muamelesi göreceksiniz. Karavanınızın ağırlığını öğrenmek, gerekli ehliyete sahip olmak ve tescil sürecindeki olası zorluklara hazırlıklı olmak önem taşıyor. Bu geçiş süreci, başlangıçta bazı sıkıntılar yaratsa da, karavan camiasında daha düzenli ve güvenli bir dönemin kapısını aralamayı hedefliyor.